Neurotyzm jest cechą osobowości, która obejmuje tendencję do przeżywania lęku i niepokoju bez uzasadnionej przyczyny. Co ciekawe, u każdego z nas występuje pewien poziom neurotyzmu ale zwykle nie wpływa on negatywnie na nasze życie. Jeśli jednak poziom lęku jest bardzo wysoki i znacząco oddziałuje na codzienne funkcjonowanie, możemy mówić o osobowości neurotycznej. Kim jest neurotyk i jak się zachowuje?
Skąd bierze się lęk u neurotyka?
Psychologowie twierdzą, że w za neurotyzm w dorosłości odpowiedzialne są lęki z okresu wczesnego dzieciństwa, np. lęk przed odrzuceniem jeśli rodzice nie dbali o potrzeby emocjonalne dziecka. Negatywnie na rozwój osobowości wpływa więc zaniedbanie ale i nadopiekuńczość. Takie postawy sprzyjają rozwoju postawy neurotycznej opartej na stale utrzymującym się lęku.
Jak objawia się neurotyzm?
Z racji tego, że neurotyk wzrastał w poczuciu braku miłości lub jej nadmiaru (było to jednak uczucie niezdrowe, tj. nadopiekuńczość rodziców), w dorosłym życiu przejawia równie niezdrowe postawy, w tym reaguje lękiem na to, co nowe, nieznane, jest mało pewny siebie. Neurotyk jest osobą skrytą, nieśmiałą, introwertywną, ma trudności z wchodzeniem w relacje z innymi. Cechuje go sztywność myślenia, jest mało twórczy i elastyczny w działaniu. Neurotyk przejawia niską samoocenę, w sytuacji kryzysowej czuje się bezradny, ma pesymistyczne podejście do życia. Neurotyków cechuje nierzadko dążenie do ideału, są perfekcjonistami, starając się w ten sposób zdobyć akceptację innych oraz uznania otoczenia.
Paradoksy neurotyka
Życiem neurotyka rządzą paradoksy. Z jednej strony pragnie on miłości, gdyż nie zaznał jej w dzieciństwie. Neurotyk chce kochać i być kochanym ale jednocześnie kochać nie potrafi (nie otrzymał odpowiednich wzorców). Robi wszystko, by zdobyć uznanie i aprobatę otoczenia, może na siłę wpraszać się na imprezy, opowiadać dowcipy, aby być osobą lubianą. Nie robi tego jednak dlatego, że jest osobą towarzyską ale dla zaspokojenia swoich potrzeb i uzyskania tego, czego nie miał jako dziecko. Z drugiej jednak strony neurotyk unika ludzi, odcina się od nich, woli skryć się w bezpiecznym dla siebie miejscu, jest typem samotnika. Dla innych neurotyk może wydać się osobą wycofaną, nieprzystępną ale dzięki temu intrygującą i tajemniczą. Co ciekawe, neurotyk może przyjmować również postawę wrogą ludziom, dążyć do konfrontowania się z nimi, a nawet walki, zwykle na słowa. neurotycy bywają bowiem aroganccy, cyniczni, mogą posunąć się do obrażania drugiej osoby. Niestety, mogą iść o krok dalej w stronę zachowań niezgodnych z prawem, takich jak bójki czy kradzieże. Największym problemem neurotyka jest to, że w żaden sposób nie potrafi od nawiązać trwałej i zdrowej relacji z drugim człowiekiem.
Mój kolega jest neurotykiem: Historia Aliny, lat 31
„Odkąd zaczęłam pracować w nowym biurze projektowym, od razu zwróciłam uwagę na Pawła. Wysoki, przystojny, z nosem wbitym w ekran monitora wydawał się taki nieprzystępny ale i… intrygujący. Niestety, już pierwszego dnia znajoma z pokoju mnie przestrzegła i kazała dać sobie z nim spokój. Myślałam, że Justyna spotyka się z Pawłem ale nie. W sumie ustaliłam, że on z niewieloma osobami się spotyka. Paweł był osobą bardzo skrytą, zamkniętą w sobie, niewiele się odzywał, pracował z nami ale zdawał się żyć w swoim świecie. Gdy go zagadywałam, zbywał mnie. W końcu spotkałam go na przystanku, chwilę rozmawialiśmy i jakoś złapaliśmy wspólny język. Gdy go lepiej poznałam stwierdziłam, że Paweł bardzo chce się z kimś zaprzyjaźnić ale kompletnie tego nie potrafi. Relacja z nim była dziwna, nie rozumiałam jej aż do czasu, gdy Paweł zaczął mówić o swoich rodzicach. Opowiadał, że praktycznie wcale się nim nie interesowali, zajęci byli pracą, swoimi sprawami. Opowiedziałam o Pawle mojej siostrze, robi doktorat z psychologii. Iwona stwierdziła, że Paweł może być neurotykiem. Myślałam, że to jakaś choroba ale okazało się, że jest taki, bo nie dostał miłości od rodziców. Dziś jesteśmy razem i wspólnie chodzimy na terapię. Zrobię wszystko, by pokazać Pawłowi jak piękna może być miłość i że nie należy się jej bać”.
Terapia neurotyzmu
Choć neurotyzm sam w sobie nie jest traktowany jako zaburzenie, jego podwyższony poziom może znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie. Wymaga więc specjalistycznej pomocy. Leczenie opiera się głównie o terapię psychologiczną, kiedy to w trakcie spotkań z psychologiem ma miejsce dotarcie do źródeł zwieszonego neurotyzmu. Następnie omawia się sposoby na radzenie sobie z lękiem neurotycznym.
Źródła:
Komentarze